Burgerschap en nationaliteit
Als inwoner van de Europese Unie ontvang je automatisch het EU-burgerschap naast de nationaliteit van de lidstaat. Ook staatloze personen kunnen dit burgerschap beschikken, indien zij de nationaliteit van een lidstaat zijn kwijtgeraakt. Het doel van het burgerschap is om de Europese identiteit te versterken en burgers meer te betrekken bij de Europese Unie. Met dit burgerschap zijn een aantal recht voor de burger gecreëerd, zoals:
Meer informatie over rechten van EU-burgers zijn hier te vinden.
In het Handvest van de grondrechten van de EU is een aantal rechten, vrijheden en beginselen voor de inwoners en EU-burgers vastgesteld, zoals het recht op menselijke integriteit (artikel 3), het recht op bescherming bij kennelijk onredelijk ontslag (artikel 30) en het recht op bescherming van persoonsgegevens (artikel 8).
Veel van deze rechten vallen ook onder het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) van de Raad van Europa. Het Europees Handvest heeft al enige jaren bestaansgeschiedenis, maar werd pas met de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon juridisch bindend. Hierdoor kan er op het Handvest beroepen worden bij het Hof van Justitie van de EU, indien dit gelinkt is aan andere wet- en regelgeving van de Unie of lidstaat.
Het Europees Handvest kan niet toepasbaar zijn bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, want dit Hof heeft geen bevoegdheid om hierover recht te spreken. Daarnaast gelden de in dit Handvest beschreven rechten, vrijheden en beginselen zich in eerste instantie slechts voor de instellingen en organisaties van de Europese Unie. Het is ook toepasbaar op de lidstaten, maar uitsluitend wanneer zij het recht van de Unie ten uitvoer brengen. Dit en meer leest u hier.