Op 6 april gaat Nederland naar de stembus voor een referendum over het Associatieverdrag dat de Europese Commissie met de Oekraïne wil afsluiten. Het referendum roept nogal wat vragen op en Europe Direct zal de komende weken in een aantal artikelen proberen deze te beantwoorden. Vandaag lichten we als eerste toe wat een referendum is en waarom dit specifieke referendum wordt gehouden.

Wat is een referendum

Een referendum is een volksstemming over een bepaalde politieke kwestie. Sinds 1 juli 2015 is het in Nederland mogelijk een raadgevend referendum aan te vragen voor bepaalde wetsvoorstellen en verdragen. Een bindend referendum is in Nederland niet mogelijk zonder wijziging van de Grondwet.

Over referenda wordt in Nederland al decennia lang gediscussieerd. Voorstanders vinden deze volksstemmingen een goede manier om burgers meer invloed te geven. Referenda zullen er volgens hen voor zorgen dat kiezers actiever deelnemen aan het publieke debat. Tegenstanders zeggen dat referenda niet passen binnen de representatieve democratie. Volksvertegenwoordigers zijn gekozen om zorgvuldige belangenafwegingen te maken. (Bron: Parlement & Politiek)

Aanvragen van een referendum

Een aanvraag van een referendum verloopt in 2 stappen. In de eerste fase kan een inleidend verzoek worden ingediend door 10.000 stemgerechtigde Nederlanders, binnen 4 weken na publicatie van de wet. Indien voldoende inleidende verzoeken zijn ontvangen, treedt de 2e fase in werking en dienen binnen 6 weken 300.000 verzoeken te worden ingediend. Als aan die voorwaarde is voldaan wordt een referendum gehouden. In 2015 zijn er meer dan 300.000 handtekeningen ingezameld onder stemgerechtigde Nederlanders voor een raadgevend referendum over het Associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne.

Waarom dit referendum?

Bij de initiatiefnemers van weblog Geenstijl, het Burgercomité EU en het Forum voor Democratie leefde al langer de wens om een referendum te organiseren over het vermeende gebrek aan democratie in de Europese Unie. Zodra in Nederland de Wet raadgevend referendum op 1 juni 2015 in werking trad, hebben ze gekeken welke net aangenomen wetten en verdragen volgens hen tot overdracht van bevoegdheden aan ‘Brussel’ leiden. Het associatieverdrag raakt aan de overtuiging van de initiatiefnemers dat de EU democratisch tekort schiet. (Bron: NRC)